Het hoofdlijnen advies over de toekomst van de eerstelijnszorg van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) had zomaar een samenvatting van diverse jaarverslagen van de Vereniging Praktijkhoudende Huisartsen kunnen zijn. Onder de titel ‘De basis op orde’ beschrijft het rapport exact wat VPHuisartsen en andere eerstelijns zorgorganisaties al jaren roepen.
De raad schrijft in het slotwoord dat een sterke, goed functionerende eerstelijnszorg van groot belang is voor de samenleving en de gezondheidszorg als geheel. De eerstelijnszorg is decennialang het paradepaardje van de Nederlandse gezondheidszorg geweest, maar staat nu zwaar onder druk door maatschappelijke ontwikkelingen, personele krapte en ontwikkelingen in de zorgsector zelf. Zonder ingrijpen zal de wal het schip keren. Als de eerste lijn vastloopt, loopt immers de hele zorg vast. Dat kunnen we niet accepteren. Het is daarom de hoogste tijd voor verandering.
Belangrijke passages:
- Erken in woord én daad dat eerstelijnszorg van cruciale waarde is voor de samenleving
- Vertrek vanuit het gemeenschappelijke beeld dat eerstelijnszorg een basisvoorziening is waar alle burgers laagdrempelig terecht moeten kunnen als dat nodig is
- Verleg de focus van efficiëntie denken voor de korte termijn naar het optimaliseren van de grote (potentiële) maatschappelijke waarde die eerstelijnszorg heeft voor de samenleving
- Maak de kern van de eerste lijn minder onderhevig aan competitie en stimuleer samenwerking
- Erken eerstelijnszorgverleners en ondersteun meer in hun professionaliteit
- Stuur alleen op ontwikkeling en inzet van digitale toepassingen die de waarden en functies van eerstelijnszorg ondersteunen en daarnaast bijdragen aan de houdbaarheid van eerstelijnszorg
- Kijk kritisch en vanuit maatschappelijk belang naar beleidstrends die de waarden en functies onder druk zetten, zoals substitutie naar de eerste lijn en schaalvergroting, fragmentatie en specialisering in en rondom eerstelijnszorg
- Stuur als zorgaanbieders en beroepsgroepen op de inzet van meer generalistische zorgverleners
- Stimuleer en zorg voor bekendheid van initiatieven die als doel hebben te voorkomen dat eerstelijnszorgverleners onnodige of ongepaste verzoeken en taken op hun bordje krijgen
- Zorg voor een langdurig vast klein hecht multidisciplinair team (oftewel een kleinschalige voorkant) om die blik naar buiten, de wijk in, te kunnen richten.
Als VPH kunnen we het alleen maar eens zijn met de conclusies uit dit rapport. De essentie is duidelijk. We moeten in actie komen en de overheid moet daadkrachtig aan de slag.
Als VPH willen we het geheel zelfs nog wat overzichtelijker maken door de komende jaren te gaan focussen op:
- Kleinschaligheid
Maak het praktijkhouderschap weer veel aantrekkelijker door overzichtelijke kleine teams met goede ondersteuning en financiering. Op die manier zullen veel meer jonge collega’s het praktijkhouderschap weer gaan ambiëren en de hoeksteen vormen voor de hen zo bekende overzichtelijke patiëntenpopulatie in de wijk of het dorp.
- Terugdringen van administratieve lasten
Tot nu toe zijn politiek en overheid vooral uitgeblonken in woord maar te weinig in daden. Als men echt de administratieve lasten wil terugdringen, de zorgverlener weer veel meer tijd voor echte zorg kan gunnen en ongelofelijk veel minder tijd aan niet zorggerelateerde taken, dan moeten we nu overgaan tot actie. Wat ook betekent dat de belastingdienst met de renseigneringsverplichting terug gefloten moet worden. De WTZA geminimaliseerd door bijvoorbeeld bizarre jaarverantwoordingen uit het systeem te halen. Geef het vertrouwen terug aan de zorgprofessional en stop met de ellenlange lijsten met taken die gebaseerd zijn op wantrouwen. - Arbeidsmarkt
Zorg dat veel meer (potentiële) zorgverleners aan de slag willen in de eerstelijn door de werkomstandigheden en beloning veel aantrekkelijker te maken. Werken in de eerstelijn moet weer een eerste keuze kunnen worden qua loon en werkplezier. Door de eerstelijn te versterken bespaar je oneindig veel duurdere zorg verderop in de keten en dat nog dichterbij en persoonlijker.
- Huisvesting
Zorg dat huisartsenpraktijken tegen betaalbare prijzen huisvesting kunnen vinden in nieuwe wijken of kunnen uitbreiden op bestaande locaties dichtbij de patiënt. Huisvesting van eerstelijns zorgverleners is hierin van maatschappelijk belang en niet één van marktwerking. We willen immers niet dat huisartsen zich op goedkopere en minder goed bereikbare industrieterreinen gaan vestigen of helemaal bepaalde wijken of steden gaan vermijden.
We zijn zeer hoopvol gestemd dat we nu eindelijk over kunnen gaan op daden! In de komende periode zullen we in de contacten met het ministerie regelmatig het rapport erbij gaan pakken en gezamenlijk naar echte resultaten toewerken.