Nu de formatie nog niet wil vlotten, is er bij uitstek de mogelijkheid om na te denken over een taakherschikking bij het huidige ministerie wat waakt over de gezondheid van de Nederlanders. Want alle lichten staan toch op groen om te komen tot een gezondere bevolking?
Iedereen koketteert met de trias van de Triple Aim- aanpak: verbetering van zorg, verlaging van kosten en betere ervaren kwaliteit van zorg. We weten dat 40% van veel medische ellende veroorzaakt wordt door leefstijlfactoren (WHO). Ook weten we dat 50% van de totale ziektelast toe te schrijven is aan bekende gedrags- en omgevingsfactoren, die in theorie kunnen worden weggenomen (Mackenbach, Erasmus Rotterdam).
Hoe gezondheid kan worden verbeterd, weten we ook. Er zijn bijvoorbeeld aangepaste voedingsadviezen van de Gezondheidsraad (2015) en ook in veel standaarden van het Nederlands Huisartsen Genootschap wordt aandacht besteed aan risico’s van een ongezonde leefstijl.
Daarnaast is er ook een andere opvatting gekomen over wat gezondheid is (Huber, 2016).
Kortom, nu nog beleid van de overheid, waarvoor Nederland echt een goede vakminister nodig heeft. Het huidige ministerie kan goed de rekenpremie voor een polis berekenen op basis van gemaakte kosten en toekomstplannen. Het ministerie kan ook aanwijzingen geven aan toezichthouder om tarieven te korten bij overschrijding. Waarna de rechter in alle gevallen, die ik ken, de minister ook gelijk kreeg over de genomen maatregel. Opgelegd beleid dus.
Maar wat nu vooral nodig is, is een ministerie wat ook richting de industrie en zorgverzekeraars aanwijzingen geeft, die verplichtend gaan worden, als dit beleid bijdraagt aan een gezondere bevolking. Als dat in een gereguleerde markt kan, dan moet dat deel van de vrije markt wat gaat over de gezondheid ook maar gereguleerd gaan worden. Gevraagd wordt daadkracht met een nieuw motto: kan niet, bestaat niet.
Gezocht wordt dus een minister die met overheidsbeleid de gezondheid bevordert en die niet kijkt naar belangen van individuele partijen als hun product deze gezondheid schaadt. Er zijn daarbij twee dilemma’s. Kan op dit unieke nieuwe ministerie van Gezondheidsbevordering dit beleid wel uitgevoerd worden door een minister met belangen van een politieke partij? En als tweede vraag, moet dit wel een fulltime functie zijn uitgevoerd door een enkele persoon? Zou het niet verstandiger zijn dit beleid uit te laten voeren door meerdere mensen met bewezen verstand van zaken? In een parttimefunctie als minister? Ik wil hierbij richting de politiek met deze lijst wel een voordracht doen.
Johan Polder (gezondheidseconoom), Jaap Seidell (gezonde voeding), Wanda de Kanter of Pauline Dekker (stop roken), Hans van der Linde (cholesterol probleem), Bram Kroon (hoge bloeddruk), Nico van der Lely (alcohol en jeugd), Olga Commandeur (meer bewegen). En met Machteld Huber als de nieuwe persvoorlichter.
Anton Maes, huisarts z.p.
Helemaal mee eens. Te lang, sinds Els Borst, heeft op dit ministerie inhoudelijke kennis van gezondheid en kwaliteit van zorg ontbroken. Het pleidooi de gezondheid niet over te laten aan partijpolitiek gekleurde coryfeeën maar aan bewezen inhoudsdeskundigen vind ik erg sterk. Eigenlijk zou je voor iedereen die werkt op het nieuwe ministerie de eis moeten stellen dat ze in de gezondheidszorg actief moeten hebben gewerkt en daardoor kennis van zaken hebben opgebouwd. En als “baas” van dat clubje inhoudsdeskundigen wil ik nog wel een naam toevoegen. Marcel Levi (maar dan moet ie wel terug willen komen uit Londen) heeft qua besturen zijn sporen wel verdiend. Of anders een huisarts, met brede blik en kennis van de hele zorg.
It is amazing that people who think we cannot afford to pay for doctors, hospitals, and medication somehow think that we can afford to pay for doctors, hospitals, medication and a government bureaucracy to administer it. Thomas Sowell
Steeds meer ben ik er van overtuigd, dat toenemende regelgeving averechts werkt. Hoe meer artsen de bevolking ‘pamperen’ en hoe meer de overheid doelloos gedrag blijft subsidiëren met uitkeringen en toeslagen, hoe hulpelozer de bevolking wordt, hoe minder verantwoordelijkheid voor het eigen gedrag deze bevolking neemt en hoe meer het roept om meer regulatie en nog meer subsidies. Dat is een lange zin en een boute uitspraak. In dat kader en ter achtergrond, kan ik iedere arts en ambtenaar van harte het boek Life at the Bottom van de Engelse psychiater Dalrymple aanbevelen.
Want ook dit idealistische voorstel (de gezondheidsminister), is in de eerste plaats een kostenverslindend nieuw ministerie. Bovendien moet het die veel te dikke diabeet gaan aanzetten tot meer radijsjes eten en minder koek vreten. Bijvoorbeeld door belastingen op de koekjes, of de cola. Of door de algehele belasting druk te verhogen, zodat er dure campagnes kunnen worden gestart.
Dalrymple opende mijn ogen daarin. Want het is de dikke diabeet die verantwoordelijk is voor het eetgedrag. Uiteraard kun je en moet je als arts iemand bijstaan en stimuleren dat eetgedrag te veranderen, maar om nou alle koekjes duurder te gaan maken of mensen die keurig op gewicht zijn en zich te pletter sporten, op te zadelen met nog meer belastingen, das je reinste kolder.
En zo zijn er talloze zaken waarin de eigen verantwoordelijkheid faalt, en de samenleving opdraait voor het aberrante gedrag van individuen. De inburgeraar die geen Engels of Nederlands spreekt, en wel wil communiceren met zijn arts – daar is de tolkentelefoon. En, ja, dat is zes maanden gratis. Daarna zijn de kosten….u raadt het al. Hoemeer hulp er geboden gaat worden, hoe minder de noodzaak van een individu om zich aan te passen.
De diabeet slikt gewoon een extra metformine als de HbA1c stijgt, de zware roker krijgt er een extra pufje symbicort bij. En we hebben toch al een Voedingscentrum, volledig gesubsidieerd (een doorn in mijn oog, met een directeur uit de pijplijn van Unilever), welke elk jaar tientallen miljoenen ontvangt? Als adviezen van de overheid zouden helpen, dan zouden mensen niet roken en zou Nederland niet steeds dikker worden, toch?
Wat zouden de Nederlanders doen, als ze met mountainbiken vallen zonder helm, en dan alle kosten van de eerste hulp moesten betalen, zelf? Dan heb je helemaal geen helmwet nodig. Die is er gelukkig ook niet, en de meeste mountainbikers dragen gelukkig een helm. Want die nemen kennelijk hun verantwoordelijkheid.
Nu hebben we de bejaarde fietsers met accu die met 40 km/u, slecht zicht, gehoorapparaat, bloedverdunners en betablockers op de eerste hulp belanden en vaak ook nog op de Intensive Care. Dat lijkt een beetje op een gezonde jonge timmerman met een zaag (de mountainbiker) en een bejaarde met een kettingzaag die weigert om beschermende kleding te dragen. Misschien moet er ook wel een Fiets Ministerie komen. En een wet beschermende kleding voor kettingzagers. Laten we dan meteen een wet invoeren dat als je te dik bent, dat je dan 6 maanden op worteltjes en water moet leven, dat is stukken goedkoper dan de diabeteszorg, waarbij we zoveel steun bieden, dat er geen eigen verantwoordelijkheid meer noodzakelijk is.
Dalrymple – lezen dus.