Uit de deze zomer gehouden enquête blijkt dat we redelijk tevreden zijn over het ANW-actieplan, maar constateren wel dat nog niet iedereen volwaardig meedoet bij het verdelen van de Avond, Nacht- en Weekenddiensten.
De onderzoeksresultaten laten zien dat de meerderheid van de huisartsen verbeteringen ervaart sinds de invoering van het actieplan ANW in 2023. 2568 huisartsen (VPH en LHV leden) geven de ANW gemiddeld een 7. Dat was een paar jaar geleden nog ondenkbaar. Het huisartsentekort leidde tot zwaardere dienstbelasting van met name praktijkhouders. De verhoogde tarieven en vrij roosteren maken nu al veel goed.
Belangrijke aandachtspunten
Door het uitvoeren van het Actieplan ANW is de ANW blijvend veranderd. Met de verhoogde tarieven en het vrij roosteren is de beweging ingezet om de diensten gelijkwaardig onder alle huisartsen te verdelen. Dat is echter nog niet geheel gelukt, constateert het Bestuurlijk Overleg ANW bestaande uit LHV, VPH, NHG en InEen. We maken meters maar er zijn nog wel uitdagingen zoals een te laag percentage VIP-waarnemers dat zich aansluit bij een spoedpost, en restdiensten die enkel nog verdeeld worden onder praktijkhouders, HID’s en HIDHA’s.
Voor een echt toekomstbestendige spoedzorg is nog nodig:
- Gelijkwaardige deelname van álle huisartsen bij de start van het roosteren.
- Gelijkwaardige deelname van alle huisartsen bij het invullen van de restdiensten
- Doorontwikkeling van Spoed = Spoed waarbij de strengere triage in de nachten doorgezet wordt naar meer momenten binnen de ANW
- Samenwerking onder huisartsenposten waardoor er vaker posten (tijdelijk) gesloten kunnen worden.
Volwaardige deelname van álle huisartsen
De eerste druk is van de ketel in de ANW maar tegelijkertijd is ook duidelijk geworden dat er nog wat uitdagingen zijn om niet terug te vallen naar het systeem waarin de verantwoordelijkheid vooral op de schouders van de praktijkhouders terechtkwam. In eerste instantie was het de bedoeling dat alle huisartsen zich zouden aansluiten bij een spoedpost. Ook de niet-praktijkhoudende huisartsen. Die verplichting werd na protesten van waarnemend huisartsen afgezwakt, maar wel met de afspraak dat hier in de evaluatie aandacht voor zou zijn als de deelnamegraad van waarnemers achter zou blijven. Uit de peilingen blijkt dat veel waarnemers zich niet vanaf de eerste ronde committeren bij een spoedpost en dus niet vanaf de eerste ronde meedraaien en intekenen voor diensten. Ook dragen in veel regio’s waarnemers niet bij aan de invulling van de restdiensten.
VPH, LHV, NHG en Ineen roepen alle waarnemers op om alsnog massaal aan te sluiten bij een spoedpost en direct mee te doen in de eerste ronde van het roosteren. De spoedpost is van en voor alle huisartsen. Praat actief mee over spoed = spoed, samenwerking tussen posten en regel gezamenlijk het vrij roosteren zodat het goed en eerlijk werkt in jouw regio. Alleen samen zorgen we ervoor dat we de ANW toekomstbestendig kunnen invullen.
Doorontwikkeling Spoed=Spoed
De actielijn ‘spoed=spoed’ betekent dat op de huisartsenpost alleen patiënten met hoge urgentie (U1 en U2) in de nacht worden gezien. Patiënten met lagere urgentie worden naar de eigen huisarts verwezen, die hiervoor speciaal een paar spoedplekken in het ochtendspreekuur openhoudt. Het effect daarvan zou moeten zijn dat er in de nacht, en uiteindelijk ook ’s avonds en in weekenden, minder huisartsen en zelfs minder huisartsenposten nodig zijn.
Als koepelorganisaties roepen we iedereen op om Spoed = Spoed door te ontwikkelen naar andere momenten in de ANW. Denk niet dat als het rustiger is, laat toch maar komen die minder urgente klacht, want het uiteindelijke doel is om met een gelijkblijvend aantal of minder huisartsen in de ANW af te kunnen. Landelijk en regionaal vragen wij de zorgverzekeraars en overheid om spoed = spoed te ondersteunen met bewustwordingscampagnes onder patiënten.
Samenwerking onder huisartsenspoedposten om het aantal diensten te verminderen
Om de druk van de ANW niet verder toe te laten nemen is het belangrijk dat het aantal diensten in de ANW niet verder toe zal nemen. Een voorwaarde is dat huisartsenposten regionaal meer gaan samenwerken. We hebben gemerkt dat huisartsen hier tegenop zien, omdat men denkt dat bij gedeeltelijke sluiting van een post een huisarts verder moet reizen voor een dienst. Dit is echt een misvatting. Huisartsen blijven in deze situatie diensten doen in hun ‘eigen’ huisartsenpost, maar omdat die minder vaak open is, hoeven ze er minder diensten te doen. Het is belangrijk dat we hier regionaal het gesprek over voeren en noodzakelijke samenwerking opzoeken en uittesten.
De ANW toekomstbestendig maken lukt alleen samen
Uit het onderzoek blijkt verder dat er verschillen zijn in hoe Huisartsenspoedposten de diensten verdelen. Hierin is geen perfecte blauwdruk te vinden en is lokaal maatwerk nodig. Destijds is in overleg gekozen voor regionale invulling van de dienstregeling. Dit vraagt extra inzet van alle huisartsen om mee te praten over de verdeling van de diensten en een open proactieve houding van de Huisartsenspoedpost om dat gesprek te voeren met alle huisartsen. De randvoorwaarden vanuit het landelijke actieplan zijn: Gelijke rechten, plichten en betaling voor alle huisartsen. De sleutels voor het succes liggen bij de huisartsen en de Huisartsenspoedpost zelf.
Enkele sleutels zijn:
- Gelijke rechten en plichten voor alle huisartsen die bij de spoedpost werken
- Sluit je als huisarts aan bij een of meer posten en draai mee met de verdeling vanaf de eerste ronde
- Verdeel de diensten gelijkwaardig over alle huisartsen en maak geen onderscheid door bijvoorbeeld praktijkhouders verantwoordelijk te maken voor de rest-diensten. Gedeelde verantwoordelijkheid zorgt voor een acceptabel aantal diensten voor alle huisartsen en voorkomt overbelasting voor een kleiner deel.
- Bepaal samen de spelregels: omgaan met zwangerschap, uitval door ziekte, nachtdiensten voor oudere huisartsen, etc
- Zet in op Spoed = Spoed en creëer ruimte om huisartsen vrij te spelen voor een post met weinig niet gevestigde huisartsen en de dagpraktijk
- Zet na deze stappen ook de stap naar een plan voor de toekomst
LHV, VPH, NHG en InEen roepen alle huisartsen en posten op om het gesprek te voeren om samen te komen tot een passende invulling van de diensten. Samen werken is samen bepalen.
Meer weten over het ANW actieplan
