De problemen die huisartsen ondervinden met hun spoedzorg buiten kantooruren zijn bekend (eerdere blog). Recent is een website met praktijkvoorbeelden rond zes onderwerpen gelanceerd die kan helpen om de werkdruk op de huisartsenpost te verlichten. Deze onderwerpen zijn bv. een andere inzet van personeel en instroom van patiënten, van taakherschikking, van samenwerking in de keten, betere communicatie met patiënten en toegankelijkheid van praktijken overdag. Ik beperk mij hier verder tot de financiële aspecten, net als in een eerdere bijdrage voor het vakblad MedZ van VPHuisartsen. Nu gaat het over het waarneemtarief. In een Tarievenmonitor, geïnitieerd door Waarneembemiddeling.nl, geven huisartsen aan wat de gemiddelde uurtarieven voor waarnemingen zijn, die zij als waarnemer in rekening brengen of als opdrachtgever betalen. Het uurtarief is, zo meldt de monitor, “het resultaat van de onderhandeling tussen twee zelfstandige professionals”. En wat zijn dan de resultaten?
Tarievenmonitor: uurtarief waarneming huisarts
| Dienst | 2013 | 2015 | 2016 | 2017 |
| Aantal ingevuld | n=1353 | n=1259 | n=1600 | n=1198 |
| Nachtdienst | % | % | % | % |
| <75 euro | 17,1 | 16,9 | 8,6 | 3,9 |
| 76-80 euro | 23,5 | 23,7 | 16,7 | 7,3 |
| 81-85 euro | 26,6 | 25,1 | 26,4 | 22,5 |
| 86-90 euro | 21,6 | 22,9 | 28,8 | 30,1 |
| >90 euro | 11,2 | 11,3 | 19,5 | 36,2 |
| Weekenddienst | % | % | % | % |
| <70 euro | 8,8 | 9,9 | 5,3 | 3 |
| 71-75 euro | 31,9 | 30,1 | 20,6 | 13 |
| 76-80 euro | 20,6 | 21,0 | 23,2 | 21 |
| 81-85 | 21,7 | 23,0 | 29,8 | 34 |
| >85 euro | 17,0 | 16,0 | 21,1 | 29 |
| Avonddienst | % | % | % | % |
| <70 euro | 13,9 | 13,0 | 6,7 | 3 |
| 71-75 euro | 31,4 | 32,1 | 23,5 | 15 |
| 76-80 euro | 22,8 | 23,4 | 24,8 | 25 |
| 81-85 euro | 23,4 | 22,8 | 30,9 | 35 |
| >85 euro | 8,5 | 8,7 | 14,0 | 22 |
| Dagdienst | % | % | % | % |
| <50 euro | 1,2 | 1,1 | 0,6 | 1 |
| 51-55 euro | 42,7 | 36,7 | 22,3 | 11 |
| 56-60 euro | 43,9 | 51,2 | 62,4 | 71 |
| >60 euro | 12,2 | 11,1 | 14,7 | 17 |
| Uurtarief HDS | Uurtarief HDS | Uurtarief HDS | Uurtarief HDS | Uurtarief HDS |
| Praktijkhouder | 68,05 euro | 69,72 euro | 70,03 euro | 70,89 euro |
Oplopende waarneemtarieven
De tendens is duidelijk: de goedkope tarieven nemen in aantal af. Het aantal duurdere waarneemtarieven loopt snel op, eigenlijk bij alle diensten op de huisartsenpost. Maar met name bij de nachtdienst.
Op de discussielijst van de huisartsen las ik dit bericht van een huisarts: “De werkdruk op praktijkhouders neemt steeds verder toe. Velen verkopen hun diensten maar daar waar een gering aanbod van waarnemers is, gaan de tarieven omhoog, in de noordelijke provincies zijn 90 euro voor avond- en 120 voor nachtdiensten geen uitzondering maar regel. Bij ziekte is zelfs de sky the limit”.
Als je dit leest, kun je je afvragen of het overeengekomen uurtarief wel het gevolg is van een faire onderhandeling. Het waarneemtarief mag dan een “vrij tarief” zijn, voor de praktijkhouder geldt nog steeds bij een individueel contract de organisatieplicht van de zorg met het door de NZa opgelegde en niet onderhandelbare uurtarief. En, zo blijkt dan, met een voor de praktijkhouders minder spectaculaire tariefstijging…
Wat is dan de oplossing?
De gouden formule heb ik ook niet. Maar als de beroepsgroep continuïteit van zorg en “7×24 uur” als kernwaarden blijft benoemen, dan betekent dat bij de uitvoering wel dat alle werkende huisartsen een evenredige bijdrage leveren aan deze ANW-zorg, zowel qua inspraak bij de organisatie als wel qua verantwoordelijkheid bij de uitvoering. Dat geldt voor de noodzakelijk aanwezige competenties bij spoedzorg, maar evengoed voor de individuele bijdrage aan het HAP-rooster en de verdiensten. Oplopende waarneemtarieven en een mate van vrijheid van werken brengen een oplossing van het ANW-probleem in elk geval niet dichterbij.
Anton Maes
Elders heb ik al aangegeven dat huisartsen hadden moeten anticiperen op de veranderende maatschappij; ANW uren koppelen aan beschikbaarheid voor Acute Zorg is niet van deze tijd.
Daar hadden huisartsen eerder op moeten anticiperen.
Het gevolg is dat huisartsen zich het vuur uit de sloffen lopen voor niet-acute zorg voor een ANW fooi.
Natuurlijk vragen waarnemers voor dit soort zorgverlening een redelijk uurtarief en wat ze vragen is nog steeds laag. Dat het verschil tussen het ANW tarief en het waarneemtarief steeds groter wordt is niet het gevolg van onredelijke waarneemtarieven maar van het feit dat huisartsen hardnekkig vasthouden aan het het idee dat ze acute zorg aan het verlenen zijn in de ANW uren in plaats van de algemene zorg die uitgevoerd wordt. Fnuikend daarbij is dat ze dus ook betaald worden als zouden ze alleen maar acute zorg verlenen.
Waarnemers begrijpen geleidelijk aan dat de praktijk echt anders is dan de theorie.
Helaas blijven beleidsmakers en mensen die financiële afspraken maken vastzitten in hun traditionele dek patroon.
Gevolg: onvrede, onderbetaling, wringing in de ANW zorgverlening, triage, gekke campagnes, minder waarnemers, hogere waarneemtarieven etc.
Beschikbaar zijn voor alleen acute zorg in (alle) ANW uren bestaat niet meer en dat komt ook niet weer in deze tijd.
Financiers willen dat niet horen natuurlijk want dat gaat geld kosten, maar het is de praktijk.
Er zullen andere afspraken ook financieel gemaakt moeten worden.
Het huidige uurtarief is veel te laag.
Zelf de regie nemen.
Praktijkhouders zitten in de knel.
De “collega’s” als bedoeld op bovenstaande reactie, zijn meer van de markt en minder van de zorg.
24-uurs huisartsenzorg was, en is nog steeds, een verplichting voor praktijkhouders. Er is geen macht om daarvan af te komen, ongeacht wat bovenstaande collega denkt te kunnen beweren. De enige macht is, om geen praktijkhouders meer te hebben. Maar ook huisartsen in dienst bij gezondheidscentra doen mee in de diensten.
Ondertussen wordt de dagpraktijk drukker, de diensten worden drukker, dus de belasting voor de praktijkhouders neemt toe.
Diensten verkopen wordt moeilijker en de prijzen hoger (ik zag al 130 per uur!), maar ook waarneming in de dagpraktijk wordt moeilijker te vinden en de kosten overstijgen een redelijke opbrengst.
Collega Bouma neemt graag zijn gemakkelijke eigen regie en met hem vele waarnemers, maar de wortels onder de huisartsenzorg worden niet door hen gevormd. Wel door een krimpend aantal praktijkhouders, die in netto-sfeer waarschijnlijk al minder overhouden per gewerkt uur, dan de waarnemers.