Er was een lunchbespreking in “mijn” huisartsenpraktijk, waarbij uitleg werd gegeven over de “nieuwe” cardiovasculaire risico score. Niet omdat de huisartsen dat zo’n geweldig idee vinden, maar omdat de zorgverzekeraar van de overheid dan meer geld geeft. Allerlei factoren dienden meegenomen te worden, van bloeddruk tot buikomvang, van familieanamnese tot eventuele psychiatrische aandoeningen, van nierfunctie tot cholesterolwaarde. Het was een indrukwekkende lijst met items. Ik vroeg degene die het presenteerde wie dat allemaal gaat zitten scoren, want het was duidelijk dat dit veel tijd ging kosten. Een glazige blik zei genoeg, ja dat is iets voor de huisarts. Ik opperde nog dat we daar geen tijd voor hebben en dat het nog niet vaststaat of al dat scoren ook werkelijk iets bijdraagt, maar de geldkraan is machtiger dan het intellect, dus ging men vrolijk verder. De Cochrane Library, toch niet het minste instituut, laat weinig heel van die scoringsdrang: There is low-quality evidence to guide the use of CVD risk scores in clinical practice – en in een andere Cochrane review: Systematic risk assessment for CVD has no statistically significant effects on clinical endpoints. In gewoon Hollands: heel veel metingen zijn van geringe waarde in de dagelijkse medische praktijk.
Ergo, een bestuurder denkt vanachter zijn bureau het Ei van Columbus te hebben gevonden voor al die cardiovasculaire kosten, draait de geldkraan naar de huisarts dicht tenzij die huisarts zijn tijd gaat steken in het invullen van lijstjes die in de praktijk weinig waarde hebben. Je zou zo’n Hansworst toch graag eens flink bij de lurven willen grijpen en hem eens flink door elkaar husselen om duidelijk te krijgen waar hij in vredesnaam van die idiote ideeen vandaan haalt. De Nederlandse politici zouden hier schitteren denk ik.
Ockje en Pia willen van Hugo weten hoe hij huisartsen bewuster maakt van euthanasie. Want, zo zegt Pia (Dijkstra D66), huisartsen benaderen het Expertisecentrum Euthanasie voor hulp bij complexe gevallen. JA! – ALS iets ingewikkeld is, dan ga je bij experts te rade, of niet soms? Ik ga toch ook niet zelf mijn stoppenkast openschroeven, dan bel ik toch ook iemand die dat vaker doet? Vreemd eigenlijk, dat Pia, die niet eens haar studie theologie afmaakte en een beetje op TV was, nu ineens een mening heeft over iets waar ze geen bal verstand van heeft, maar wel een emotioneel ingegeven opdracht heeft voor de huisarts. Dat past helemaal in het Overton raam. En in de democratische wijze waarop ze met 75 stemmen voor en 74 tegen, die hele orgaandonatiewet erdoorheen heeft gedrukt. Maar ja, Pia heeft een vader van 92, waar ze mee praat over zaken als voltooid leven, dus is ze eigenlijk best een expert, zeg nou zelf.
Ockje (Tellegen VVD) geeft ook blijk van geweldig inzicht in de spreekkamer. ,,We willen vijf voor twaalf-situaties voorkomen waarin er niets meer kan. Dat is nu vaak de praktijk’’ zegt Tellegen. ,,Gesprekken over euthanasie moeten eerder en vaker worden gevoerd.’’ Het klinkt bijna alsof ze bij allerlei gesprekken aanwezig is geweest, tussen huisarts en patient, toen het slechte nieuws werd besproken en de mogelijkheden. Met haar levensgevaarlijke studie rechten op zak kan ze de professional in het veld, dwingen om naar haar pijpen te dansen.
“High hopes were once formed of democracy; but democracy means simply the bludgeoning of the people by the people for the people.” Oscar Wilde
Kunnen Esther, Janneke en Wanda dan wellicht een verschil gaan maken? De boegbeelden van de door artsen gedragen nieuwe politieke partij NLBeter hebben op hun website in ieder geval de tanden laten zien en “doen een greep naar de macht”. Minder management en bureaucratie in de zorg, en van wantrouwen naar vertrouwen. Ik heb veel vertrouwen in hun kennis en ik denk dat ze beter weten wat er in de samenleving speelt, dan Mark, Geert en Thierry. Ik denk al jaren dat de samenleving ziek is, maar dat kan ook niet anders in een overgesubsidieerd Walhalla van uitkeringen en vreetschuren, waar de geldpers zo hard draait bij de vrienden in Brussel, dat je spaargeld harder verdampt dan je het uit kan geven, waar meer regels verstikkend werken, waar zelfmoord, misdaad en eenzaamheid welig tieren en alles in het teken staat van economische groei.
“Feeling good about yourself is not the same thing as doing good. Good policy is more important than good feelings.” Theodore Dalrymple
Zo langzamerhand lijkt de huisarts een soort verlengstuk te worden van de politieke wensen; uit de mouw van PvdA en GroenLinks kwam het idee dat de huisarts de abortuspil mag gaan voorschrijven. Is die wet er eenmaal, dan duurt het niet lang of een huisarts kan dat niet meer weigeren. Zelfs niet bij gewetensbezwaren. “De huisarts” is echter niet de trouwambtenaar die niet kan weigeren homohuwelijken te sluiten; dit gaat over leven en dood. Met dit soort wetgeving degradeert de politiek een arts tot griezelige eenheidshansworst. Ik ben persoonlijk van mening dat dokters en patienten heel goed samen kunnen bepalen wat wel of niet wenselijk is, of dat nou een voltooid leven of verwijzing voor abortus betreft. Komen ze er niet uit, dan kunnen ze bij een collega huisarts aankloppen.
Waar het misgaat, in mijn nederige opinie, is de voortdurende bemoeienis van de overheid met zaken waar ze slecht over geinformeerd is. Meningen worden opgedrongen en omgetoverd tot wetgeving, gedreven door een feitenloos debat op een zee van emoties en vooringenomenheid. Sociale relaties zoals die tussen de mens en zijn arts, moeten allemaal vastgelegd worden, lijkt de wens uit Den Haag. Daar schuilt zowel het onschuldige onbegrip in van de politicus die zo graag goed wenst te doen, alsook de moedwillige onwetendheid van de politicus die de eigen mening stelt, boven die van een beroepsgroep.
Geneeskunst in Nederland is een goed voorbeeld van een zelfsturend team. Laat ons maar los, Den Haag. Als we problemen tegenkomen, dan bellen we wel. Net zoals we soms even de specialist bellen, of het vergiftigingencentrum, of de KNMG of de Wegenwacht.
Ik kan me niet voorstellen dat er driehonderd huisartsen hebben gebeld met de vraag aan Den Haag, of ze alsjeblieft de abortuspil mogen voorschrijven en of ze willen regelen dat we euthanasie op onze homepage adverteren. Wat er wel is gebeurd, is dat de huisartsen hebben aangegeven dat de ANW diensten zo langzamerhand ontwrichtend werken op de dagpraktijk, dat er een tekort is aan personeel en de administratie ondoenlijk is. Valt dat op dovemansoren?
Huib Rutten
Doctor, Sociophilosopher
