MedZ OnlinE

Als huisarts heb je te maken met een heleboel verschillende partijen die allemaal een ander stukje van de zorg invullen. Hun namen komen geregeld langs, maar wat doen zij precies? Waar staan ze voor? En wat vinden ze eigenlijk van VPH? Aangezien samenwerking steeds belangrijker wordt, starten we een serie waarin we de hoofdrolspelers in…

Begin dit jaar was er in “mijn dorp” – iets ten zuiden van Auckland – een gratis sportdag voor kinderen. Het lokale sufferdje berichtte hierover, dus om een uur of tien ‘s morgens stond ik daar met mijn vrouw en twee kinderen, korte broeken, shirtjes, sportschoenen. Gigantische opblaaskastelen en parcours, joelende kinderen, balspelen, fietsskelters, gewone…

Als huisarts heb je te maken met een heleboel verschillende partijen die allemaal een ander stukje van de zorg invullen. Hun namen komen geregeld langs, maar wat doen zij precies? Waar staan ze voor? En wat vinden ze eigenlijk van VPH? Aangezien samenwerking steeds belangrijker wordt, starten we een serie waarin we de hoofdrolspelers in…

Zoals eerder gecommuniceerd was VPHuisartsen op zijn zachts gezegd ongelukkig met een aantal uitspraken van tuchtcolleges. Naar aanleiding daarvan, en omdat op de regiobijeenkomsten bleek dat dit ook een groot thema was onder onze leden, hebben wij contact gezocht met de KNMG. Gelukkig bleek de KNMG dit ook op de agenda te hebben gezet, o.a.…

Enkele maanden terug vertrok ik vol goede moed naar Nieuw Zeeland, een avontuur, een lang gekoesterde wens van mij en mijn vrouw om daar een aantal jaar te wonen. Een jaar aan formulieren, een container vol huisraad, een sollicitatie via Skype. En daar vliegen dan de eerste weken voorbij, worden maanden, en ineens is er…

Inderdaad: de laatste MedZ… met pijn in ons hart. ‘De MedZ’ is voor velen onder ons een begrip geworden in huisartsenland. Toch stopt VPHuisartsen ermee. Niet omdat het geen succes is, maar omdat we keuzes moeten maken. Met een bestuur van vijf mensen is het eenvoudigweg niet meer haalbaar om ook het tijdschrift steeds te vullen.We hebben…

In MedZ nummer 4 besteden we opnieuw uitgebreid aandacht aan het voor praktijkhouders zo belangrijke onderwerp ANW. Aan de problemen, maar vooral ook: aan de oplossingen. Want die zijn er! Er zijn al veel praktijken die binnen het huidige model werken aan oplossingen. Die best practices worden online volop gedeeld, en daar kun je als…

MedZ nummer 2 van 2018 verschijnt vandaag en gaat over kleinschaligheid, in het bijzonder over ‘de solist’. In verschillende bijdragen komen de facetten van het solist zijn mooi naar voren. De voor- en nadelen en de kwetsbaarheid van het alleen verantwoordelijk zijn voor de praktijk, zoals bijvoorbeeld bij arbeidsongeschiktheid. In een afzonderlijk stuk wordt ingegaan…

In de MedZ die vandaag op uw deurmat of in uw brievenbus valt, ditmaal ruim aandacht voor een competentie die een steeds belangrijkere rol heeft in het ‘profiel’ van de praktijkhoudende huisarts: leiderschap.

Veel huisartsen worstelen met de ANW-diensten. De werkdruk is hoog en de motivatie staat onder druk. Huisartsenposten Oost-Brabant is gestart met het programma ‘Continuïteit en dienstbelasting’ in de ANW-zorg. Tijd voor the next step.

Toenemende drukte, te weinig dokters om de diensten in te vullen, en spoedzorg die voor een groot deel ‘wenszorg’ is. VPHuisartsen komt met een radicale oplossing: een nieuwe multidisciplinaire organisatie.

Huisartsen lopen tegen hun grenzen aan. De ANW-zorg staat al maanden in de spotlights. Ruim 4000 huisartsen vulden in oktober 2016 de LHV-enquête over de ANW in en de resultaten lieten duidelijk zien hoezeer de avond-, nacht- en weekenddiensten als knelpunt worden ervaren. In dit themanummer van MedZ wordt de ANW-zorg van verschillende kanten en door meerdere partijen belicht.

De huisarts heeft een managementorganisatie nodig om samen te werken binnen de eerste lijn. Ondertekenaars van de hoofdlijnenakkoorden willen honderden miljoenen euro’s inzetten voor nieuwe organisatievormen, die de huisartsenzorg in de toekomst een heel ander gezicht gaan geven.

Voor 600 miljoen wordt de toekomstige revolutie naar schaalvergroting gefinancierd. Waar gaat het naartoe? Draait men hiermee kleinschaligheid definitief de nek om? De tweede Medz van dit jaar gaat over kleinschaligheid, bekeken vanuit verschillende ervaringen in zowel binnen- als buitenland. En wat kunnen de toekomstige gevolgen van het hoofdlijnenakkoord (2013) zijn als grootschaligheid het wint?

Longarts Sander de Hosson staat op de barricades voor goede palliatieve zorg. Ook het einde is een stuk van de levensweg waarop de patiënt recht heeft op bijstand door iemand met wie er een band is opgebouwd.

De eerste MedZ van 2017 zou de beeltenis van Sander de Hosson krijgen op de cover. Maar toen overleed plots rots in de branding en doorgewinterd VPH-bestuurslid Hans Nobel. Hoofdredacteur Herman Suichies over zijn amigo de la revolución: “Ik ken geen andere huisarts met een zodanige staat van dienst als het gaat om het beschermen van de authentieke huisartsengeneeskunde.”

Onjuiste perceptie over cijfers, verschillende waarheden, gegeneraliseerde beeldvorming. Dat is wat er óók aan de hand is in de Nederlandse zorg. Tot die conclusie komt Edwin Brugman, directeur Kennismanagement en Netwerken bij VvAA. Zijn diagnose: teveel gepraat óver zorgverleners en patiënten. In plaats van te investeren in noodzakelijk vertrouwen, lijken beleidsmakers en zorgverzekeraars vooral het wantrouwen te voeden. ‘Er is behoefte aan countervailing power.’

In de laatste MedZ van de derde jaargang staat verandering centraal. Hoofdredacteur Herman Suichies: ‘Dit themanummer gaat over transitie, in brede zin. Synoniem voor kentering, omslag, overgang, of wending. Want de wereld om ons heen lijkt in overgang. Van Obama tot Trump, van Europa tot Brexit, van fossiele brandstoffen naar groene energie, van een zekere toekomst naar een onzekere toekomst.’

Ze was al geruime tijd onder behandeling bij een GGZ-instelling toen ze ontdekte dat tientallen medewerkers van de instelling zich onrechtmatig toegang hadden verschaft tot haar elektronisch medisch dossier. Ze had daar al zo’n vermoeden van. Het waren de blikken van het personeel bij de balie en de hulpverleners, die haar uitgebreid observeerden wanneer ze langs haar liepen, die dat gevoel bij haar opriepen.

Menno Oosterhoff is kinder- en jeugdpsychiater en patiënt. Hij heeft een dwangstoornis. Dat zegt hij zonder spoor van schaamte. Psychische aandoeningen worden nogal eens als een veredelde vorm van aanstellerij gezien. Onzin, weet hij uit eigen ervaring. Hij pleit voor meer begrip voor patiënten. ‘De vrijheid die je hebt in je psychisch functioneren wordt te hoog ingeschat.’

In dit blad wordt het zorglandschap doorgaans belicht vanuit het oogpunt van de behandelaar. Hoofdredacteur Herman Suichies: ‘Als huisartsen het over een patiënt hebben dan denken ze allereerst aan iemand met een al dan niet ernstige kwaal, ziekte of vraag, die hulp zoekt van iemand die daar meer verstand van heeft. Drie levensechte verhalen van patiënten daarom deze keer centraal.’

Afgelopen periode was het voor elke praktijkhouder weer tijd om griepspuiten te bestellen. Elk jaar lijken het er wat minder te worden. Nieuw was deze keer de mededeling dat griepspuiten voorzien moeten worden van een veiligheids-injectienaald.

De carrière van huisarts Ben Crul leest als een spannend jongensboek. Hij zat voor zijn werk in een F16 en reisde per heli boorplatforms af. Overal leerde hij belangrijke lessen. Maar de belangrijkste leerde hij van zijn lichaam. Dat zei “halt” toen hij als luis in de pels bij Zilveren Kruis werkte. Bij Buurtzorg doet hij weer wat hij echt wil: de eerstelijn verbeteren.

De inmiddels welbekende HRMO-beweging heeft vaste denkpatronen doorbroken: zo worden er steeds meer vraagtekens geplaatst bij de bestaande zorggroepen, waar deze MedZ aandacht aan besteedt. Opknippen van patiënten in zorgstraten, teveel overhead (rond 25 procent), teveel aannemer van zorg in plaats van een faciliterende uitvoerder, zou zomaar kunnen leiden tot een Zexit.

Onvrede over paternalisme, regeldruk en bureaucratie leidden vorig jaar tot opstand in huisartsenland. Het roer ging om. Huisarts Toosje Valkenburg is vanuit Het roer moet om betrokken bij de onderhandelingen over de nieuwe koers. De stip op de horizon: meer regie in de eigen spreekkamer.

VPHuisartsen debuteerde begin april op de Huisartsenbeurs van de LHV en indachtig de focus op de toekomst in deze MedZ was het een geslaagde dag. Hier kwam namelijk uit voort dat VPHuisartsen en LHV samen gaan optrekken in de bezwaren tegen de NZa. Hoofdredacteur Herman Suichies: ‘Inderdaad, een eerste vorm van samenwerking.’

Sinds vier jaar volgt journaliste Eelke van Ark de gezondheidszorg op de voet. Dat leidde tot een reeks kritische artikelen voor Follow the Money. Toch overheerst het optimisme. ‘De wal is bezig het schip te keren.’

Het huishoudboekje van de huisarts, hoe gaat het daarmee? Hoofdredacteur Herman Suichies: ‘Het lijkt erop dat de huisarts meer en meer gedwongen wordt in een zeer strak gereguleerd systeem, waarin met name de NZa maar ook verzekeraars willen voorkomen dat de huisarts teveel zou gaan verdienen.’ De cover van deze MedZ wordt gesierd door Follow the Money journaliste Eelke van Ark. Zij is op zoek naar het antwoord op de vraag: dient dit zorgsysteem de maatschappij?

Hij is pleitbezorger van de vrije artsenkeuze, griezelt van concurrentie tussen huisartsen en contracteren op kwaliteit noemt hij openlijk flauwekul. Chris Oomen, topman van zorgverzekeraar DSW, is het enfant terrible onder de zorgverzekeraars, bekend om zijn eigenzinnige standpunten. ‘Het gaat mij om een gezonde balans in de zorg.’

Termen uit de scheepvaart duiden af en toe heel raak de huisartsenzorg. En dan vooral hoe die zich de laatste tijd in soms wel erg ruw water bevindt. Maar er is hoop: de HRMO-beweging heeft al een en ander in gang gezet – en dat is nog slechts het begin. Belangrijke vraag blijft: wat is en zou moeten zijn de rol van de zorgverzekeraar?

Als huisarts moet je van veel markten thuis zijn. Van hartklachten tot geslachtsziekten, en van steenpuisten tot eenzaamheid. Logisch dus dat je daarin geschoold wordt. Maar hoe zit het met de voorbereiding op de verantwoordelijkheid voor een eigen praktijk? Horen ondernemersvaardigheden thuis in de huisartsenopleiding als conditio sine qua non voor het behoud van het vak? Of loopt het zo’n vaart niet en draait het vooral om medisch leiderschap?

Dit boek geeft een duidelijk beeld hoe de zorg verbeterd zou kunnen worden met soms verrassend eenvoudige methodes. En zelfs als je van mening bent dat de zorg al prima geregeld is, is het nog de moeite van het lezen waard.

Een gesprek met Sweder van Wijnbergen, hoogleraar economie aan de Universiteit van Amsterdam over de huisarts als ondernemer, komt al gauw terecht op het onderwerp marktwerking. Dat is immers het krachtenveld waarin de dokter moet opereren. Een krachtenveld met een paar serieuze weeffouten. ‘Als het gaat om kostenbeperking is de huisarts mijn beste vriend.’ Prof.…

Terugkijkend op 2015 valt vooral de HRMO-beweging op. Hierdoor beïnvloed lijkt de huisartsenzorg een nieuwe richting op te gaan. Ook de CPH is een nieuwe speler aan het firmament. Voor de ondernemende huisarts – onderwerp van deze editie – alle reden om de ontwikkelingen ook in het nieuwe jaar nauwgezet te volgen.

Mijn huisarts waarschuwt mij vaak. Dat ik te veel eet, te veel drink en te weinig beweeg. Vooral dat drinken moet ik minderen. Behalve als ik met de dokter uit eten ben. Dan mag het wel. De dokter en ik eten soms samen omdat we vrienden zijn. En dan praten we over veel, behalve over voetbal omdat de dokter daar geen verstand van heeft. Ik ook niet, maar dat maakt bij mij niks uit. Bij de meeste mensen is dit geen punt.

In de vijfde MedZ van de tweede jaargang wordt op zoek gegaan naar het antwoord op de vraag of de huisartsenzorg nog dit jaar overstag gaat. Werkgroepen en overleg, huisartsen en buitenlui; het is een hot item. En ook Renske Leijten, SP-kamerlid, roert zich vaak op dit terrein. Zij siert dan ook de cover.

Tien jaar na de introductie van het huidige zorgstelsel, staan de hoofdrolspelers lijnrecht tegenover elkaar. De oogst volgens critici: oplopende kosten, bureaucratie, wantrouwen en gedemotiveerde professionals. Of loopt het zo’n vaart niet en is het gewoon nog ‘werk in uitvoering’? Zit er nog muziek in de zorg of zijn we bezig met de laatste akkoorden?

Op de cover van deze MedZ staat Boy Edgar (1915-1980); jazzdirigent, pianist, trompettist. Maar ook: geniaal wetenschapper en pionierend huisarts in de Bijlmer. Naast het coverartikel over Edgar bevat dit muzikale nummer ook een interview met David de Boer, de thuisarts van het Concertgebouworkest. ‘Het is interessant om getalenteerde mensen te helpen hun performance neer te zetten.’

Een kenmerk van grote geesten is dat ze zich niets aantrekken van de werkelijkheid zoals die is, maar hun eigen werkelijkheid scheppen. Zo werd Aletta Jacobs (1854-1929) de eerste vrouwelijke arts, dwars tegen de heersende regels in. Haar pleidooi voor menselijke waarden klinkt anno 2015 onverwacht actueel. Tijd voor nieuw revolutionair elan.

Prof. dr. A.J. Baart, bijzonder hoogleraar Presentie en zorg aan de Universiteit voor Humanistiek in Utrecht en aan de North-West University (Zuid-Afrika) en dr. A.B. Timmerman, ethicus en aan de genoemde leerstoel verbonden als postdoc onderzoeker zijn naar aanleiding van de zaak Tuitjehorn een onderzoek gestart naar de afwegingen die een huisarts maakt aan het sterfbed van een patiënt.

Een beetje autonomie is de huisarts niet vreemd. Sterker nog, het zit in het DNA van de beroepsgroep. MedZ-hoofdredacteur Herman Suichies: ‘Medici hebben van de samenleving het privilege van zelfregulering gekregen, het voorrecht zelf regels op te stellen, uit te voeren en te handhaven. Maar dat recht op zelfregulering moet wel verdiend worden, op straffe van verlies van vertrouwen van de patiënt.’

Als bestuursvoorzitter van een academisch ziekenhuis draait Marcel Levi dagelijks mee in het systeem van de gezondheidszorg. Dat vereist nogal wat evenwichtskunst, want het valt niet mee de patiënt in het oog te houden in een bureaucratische gezondheidszorg die verdacht veel wegheeft van de Sovjet-Unie in de hoogtijdagen van het communisme. ‘Het systeem is krankzinnig complex en daardoor bijna onhoudbaar.’

Hoe kan het toch dat minister Schippers zo tevreden is over het Nederlandse zorgstelsel? Met hoge kwaliteit, goede toegankelijkheid en verzekeraars die de kosten in de hand beginnen te houden. Gestaafd door Zweeds onderzoek, dat Nederland op de toppositie plaatst qua zorgstelsel. In deze MedZ echter ook een stuk over een psychotherapeut die het zorgstelsel zo beu werd, dat ze uit het systeem stapte. Er is blijkbaar een groot verschil tussen de Haagse politieke werkelijkheid en de werkelijkheid en beleving van het zorgveld.

In dit themanummer van MedZ stellen we ons de vraag: ‘Kan de zorg ook anders?’ We vroegen dat aan drie jonge, startende huisartsen, een in het buitenland werkzame huisarts en aan de pensioengerechtigde Bert Keizer. En daarnaast heeft VPHuisartsen uiteraard ook zelf een mening over of de zorg ook anders kan.

Vlak voor het kerstreces kreeg minister Schippers een koude douche: het wetsontwerp dat de vrije artsenkeuze zou beperken werd in de Eerste Kamer verworpen. Een kabinetscrisis kon ternauwernood worden voorkomen en de afloop is nog onzeker. De minister weigerde het schrappen van de vrije artsenkeuze op te geven en was alleen bereid wat kleine aanpassingen te doen en wilde de wet opnieuw indienen.

In de Tweede Kamer leven zorgen over het functioneren van de zorgverzekeraars in ons zorgstelsel. Een aantal partijen (GroenLinks, CDA en D66) organiseert daartoe een rondetafelgesprek met het veld, als aanloop naar een breder debat daarover. VPHuisartsen stuurde daartoe onderstaande position paper naar de desbetreffende Tweede Kamerleden.

‘Gezondheidszorg hoort te draaien om mensen. Maar in de praktijk draait het meestal om geld. De marktwerking in de gezondheidszorg heeft haar beloften niet waargemaakt’, zegt Evelien Tonkens, hoogleraar Burgerschap en Humanisering van de Publieke Sector aan de Universiteit voor Humanistiek. ‘We moeten nu nadenken over alternatieven.’

MedZ, het vakblad van VPHuisartsen, valt vandaag weer op de mat bij alle huisartsenpraktijken in Nederland. In deze editie onder meer interviews met Evelien Tonkens en collega-huisartsen die vooruitkijken naar het nieuwe jaar. Wat brengt 2015 niet alleen de huisartsenzorg, maar het gehele zorgstelsel?

De motivatie van menig arts is ‘mensen helpen’. Maar in de praktijk is daar soms weinig van te merken. Patiënten en familie worden vermalen tussen de raderen van het systeem, zoals Ernst Daniël Smid merkte. Woede over de behandeling van zijn vrouw leidde tot de oprichting van de stichting Pijn bij Kanker.

Huisartsen delen fundamentele principes en toch zijn ze het op wezenlijke punten soms ook heel erg oneens. Dat leidde een aantal jaren geleden tot de oprichting van VPHuisartsen, die vond dat de LHV geregeld te veel water bij de wijn deed. Sindsdien trekken de organisaties gescheiden op. De voorzitters van de LHV en de VPH over wat hen bindt en scheidt.

Nummer 6 van de MedZ, de laatste uitgave van het eerste jaar, heeft als thema ‘inspiratie’. In deze tijd van transitie en grote veranderingen in de zorg is inspiratie hard nodig om te komen tot de juiste oplossingen. Aan het woord komen onder meer Ernst-Daniël Smid en wetenschapper Robbert Dijkgraaf, die de cover siert.

‘Alles van waarde is weerloos’, dichtte Lucebert ooit. Deze onsterfelijke regel uit de Nederlandse literatuur geldt ook voor de huisartsenzorg. De kernwaarden, die het kloppende hart uitmaken van die zorg, liggen serieus onder vuur. Reden genoeg om de verdediging stevig te organiseren.

De huisarts, een vertrouwenspersoon die continue, kleinschalige en integrale zorg levert, staat onder druk. Onder druk door demografische veranderingen binnen de beroepsgroep en onder druk door overheid, zorgverzekeraars en ‘eigen’ zorgbestuurders die druk doende zijn de huisartsenzorg, waar we in de wereld beroemd mee zijn geworden, om zeep te helpen.

Op de cover staat de beeltenis van Arthur Gotlieb, postuum NZA-klokkenluider. Het is een bomvolle vijfde MedZ geworden over Gotliebs boek Operatie ‘werk Arthur de deur uit’, kernwaarden, praktijkvoering en veel, veel meer.

Zeven jaar geleden waren longartsen Pauline Dekker en Wanda de Kanter het helemaal zat. De wachtkamer zat elke dag vol mensen die ziek waren door het roken. Vermijdbare ziektes. Heel frustrerend. Dat leidde tot het schrijven van twee boeken over dit onderwerp en de oprichting van de website TabakNee.nl. Daarmee belandden ze achter het rookgordijn van de tabakslobby.

Tijdens het WK voetbal in Brazilië kreeg de macht van de scheidsrechter een nieuwe dimensie door een streep scheerschuim. Tot hier en niet verder. Blijkbaar was zijn gezag alleen niet meer afdoende om voetballers op afstand te houden. Meer macht betekent echter vrijwel direct ook inboeten aan gezag.

Het coververhaal in deze vierde uitgave is een interview met longartsen Pauline Dekker en Wanda de Kanter. Zij zetten zich hartstochtelijk in om het roken in Nederland terug te dringen, maar ze stuiten voortdurend op de machtige tabakslobby. ‘Als je een jaar niet activistisch bent, vind je het goed dat er weer 20.000 doden door roken bijkomen.’

Om ons uitdijende zorgstelsel en de bekostiging daarvan onder controle te krijgen, wordt van ons gevraagd te innoveren. Innovatie lijkt het toverwoord om kostenstijging in de zorg te verminderen. Maar wat is innovatie nou eigenlijk? En is het allemaal wel zo vernieuwend of is het veelal oude wijn in nieuwe zakken? Een voorstel voor echte innovatie.

Wat betekent innovatie voor u als dokter in de spreekkamer, voor de patiënt thuis en voor het zorgstelsel als geheel? De nieuwste MedZ behandelt het allemaal. Verder natuurlijk Fokke & Sukke, columns, een artikel over de STARclass Spoedzorg en nog veel meer.

De nieuwe huisartsenbekostiging staat centraal in de laatste MedZ. Ook vertelt Saboor Abed over zijn overstap van internist in Afghanistan naar huisarts in Barneveld. Verder natuurlijk ruimte voor Fokke & Sukke, praktijkverhalen, discussie en meer.

Hoe we in de toekomst een pizza bestellen.

Om het af te leren, humor met homeopathie.

Een prachtige animatie over de zin en onzin van evidence-based richtlijnen.

Een huisartsenpraktijk beginnen als jonge klare huisarts was vroeger een hele klus. Na vaak lang zoeken eenmaal begonnen in je eigen praktijk, meestal als solist, was je ineens verantwoordelijk voor je patiënten, je personeel, je financiële handel en wandel en nog veel meer zaken. Toch was dat een uitdaging die veel jonge huisartsen aangingen. Maar het gebeurt steeds minder. Durven of kunnen jonge huisartsen niet meer of is baas in eigen praktijk een vermolmd ideaal?