Een Hollandse huisarts in Nieuw Zeeland

Enkele maanden terug vertrok ik vol goede moed naar Nieuw Zeeland, een avontuur, een lang gekoesterde wens van mij en mijn vrouw om daar een aantal jaar te wonen. Een jaar aan formulieren, een container vol huisraad, een sollicitatie via Skype. En daar vliegen dan de eerste weken voorbij, worden maanden, en ineens is er al een soort routine. 

In vogelvlucht een aantal opvallende zaken, over het systeem, de mensen, de dokters. Die dokters werken van acht tot vijf, met soms een vergadering, nog wat administratie, een half dagje dienst op zaterdag ééns in de maand. Tenminste, de huisartsen, het ziekenhuis ken ik nog niet. “Mijn” ziekenhuis staat dik een half uur verderop, maar vaak is het drie kwartier rijden. Het voorportaal van de Hel noemen ze het hier, een wachttijd op de eerste hulp van vier uur, vóórdat je wordt gezien, is gewoon. En soms langer – het ziekenhuis is namelijk gratis, de huisarts bezoeken kost NZ$ 48 – dat is dertig euro ongeveer en voor de minima best lastig. Een echo van je buik is NZ$ 260 en een lipoom weghalen idem. Men is er dus nogal wat aangelegen om in dat ziekenhuis te geraken. Overigens is er een bloeiende business van specialisten buiten het ziekenhuis, waar je al gauw NZ$ 800 neertelt voor twee plekjes op je kop die de plastisch chirurg weghaalt – maar daar kun je vanmiddag terecht, het ziekenhuis over zes maanden. 

Een buurman in de straat had een moeder die wachtte op haar cataract operatie, en ook zes maanden moest wachten, trok de portemonnee – NZ$ 4200 – maar daar zat ook een verfrissing bij, een koekje bij de koffie. De rekening specificeerde dat voor NZ$ 128, tsja, da’s nog eens andere koek. Ondanks  dat hij een Rolls en een Astin Martin in de garage heeft staan, was hij witheet. Begrijpelijk.

En zo is men voor het huisartsen tarief van NZ$ 48 ook al een aantal keer witheet op mij geweest, de boomlange nieuwkomer met het accent. De huisarts is tegelijk bedrijfsarts en heeft ook een soort UWV achtige functie. Elk ongevalletje, van verzwikte enkel van de werknemer tijdens rugby, tot aan de geïnfecteerde schaafwond van oma, valt onder de ACC – een soort ongevallen regeling. En dan wordt elke behandeling, foto, bezoek aan private arts, volledig vergoed. Pijn in je rug na dozen tillen op je werk, of zelfs als je je broer helpt verhuizen – vergoed. 
Daar zijn dan weer vijf tijdrovende extra computer programma’s voor, en de huisarts schrijft een briefje dat je niet kunt werken. Daar zit een hobbel – want als jij meent dat iemand volgende week weer aan de slag kan, dan kan de patiënt je een sukkel vinden, en naar een “aardiger huisarts” vertrekken. Waardoor je een slechte naam krijgt, klanten verliest en zelfs failliet kunt gaan. Dus doen de artsen hier vooral heel aardig. Heb je twee dagen keelpijn? Antibiotica, prednison en codeïne, plus men neemt keelkweekjes voor de gevreesde Strep-Throat. Men is als de dood hier om wat te missen. Ieder plasje van “meisjes tussen de 14 en 54” die denken een blaasontsteking te hebben, wordt getest op zwangerschap….daar keek de lange dokter wel even van op. Maar het is wel heel aardig. Toen ik dus naar het relaas van een Maori vrachtwagenchauffeur met veel te jong versleten heup vernam, maar niet akkoord ging met een vermindering van werkuren ten laste van de maatschappij (hij vond dat hij voor die gederfde uren een uitkering kon eisen bij mij, ik verwees hem naar zijn orthopeed), toen moest hij wel afrekenen en was ik niet aardig, tsja, dan dien je een klacht in. Gelukkig is men daar niet zo van onder de indruk, en mag hij dat alsnog elders bespreken. 

Zoals de antibiotica voor elk zweertje en virusje worden ingezet (het aantal voorschriften ligt hier twee en een half keer zo hoog!), zo verbaas ik me over het aantal antidepressiva voorschriften. De natuur is hier prachtig, de stranden wit de zee azuurblauw, elk bos is een paradijs – maar als men een beetje sombertjes zijn dan zijn ze “depressed” – je dient dat als huisarts te scoren middels lijsten die iets zeggen over de lijdensdruk, een klinische diagnose volstaat niet – en een onvoorstelbaar aantal mensen tussen de 12 en de 92 slikken soms tientallen jaren aaneen citalopram en slaaptabletten. Over stoppen of afbouwen valt nauwelijks een gesprek te beginnen. Idem overigens met anti-epileptica voor een halve trekkingen bedplassen tijdens dronkenschap op hun 17e staan ze stijf van de carbamazepine of valproaat. Ik heb er ééntje al succesvol laten stoppen, die is dolgelukkig, maar over een jaar weet je pas zeker of het gelukt is. Waar de één dolgelukkig is, is de ander zo somber, dat de zelfmoord onder jongeren hier schrikbarend is, ondanks de betoverende natuur. Ik heb niet de indruk dat men hier sociaal een praatje maakt, of problemen deelt. Elke dag zit er een huilend iemand tegenover me. Drie kinderen op je 24e en dan manlief die wegloopt – het is aan de lopende band loos, want zodra je zwanger bent, val je weer in allerlei interessante regelingen en uitkeringen, dus als je even niet oplet en er weer een man in beeld is voor twee weken, zijn ze weer zwanger. Of depressed, en dan gaat de ene helft bij jou om escitalopram vragen, de andere helft lost het op met methamphetamine, of P zoals het hier wordt genoemd. 
Er zijn ook leuke dingen hoor, ik heb een aantal verpleegkundigen en doktersassistentes en dames aan de balie die het vuur uit de sloffen lopen om te doen wat de dokter vraagt, en ik ben de enige met mooie blauwe latex vrije handschoenen want ik weigerde die jeuk dingen, met vier dagen werken heb ik een top huis op een toplocatie en ineens een hippe vierwiel auto tot mijn beschikking en een knap boodschappenautootje, de garage is groot genoeg voor een feest en elk weekend doen we een stukje bos, strand of hangen we de toerist uit in het Hobbit dorp van The Lord of the Rings. En Kerst midden in de zomer in je korte broek was briljant, oud en nieuw aan een strand in mijn korte broek vergeet ik nooit meer,…maar oh oh oh wat zijn ze toch anders hier, soms heel inventief, en soms gewoon gestoord. En de meeste patiënten in “mijn” centrum zijn heel aardig, want de prijzen liggen vrij hoog, dus de minder bedeelden lopen de deur plat bij de goedkope huisarts in het dorp. 

Huib Rutten, huisarts