Het door belastinginkomsten gefinancierde zorgstelsel in Nieuw Zeeland onderging in 2001 een verandering; daar waar eerst ziekenhuizen en zorgleveranciers verantwoordelijk waren voor het leveren van zorg, mede gecoordineerd door de Health Funding Authority, werden er 20 District Health Boards opgezet in evenzoveel regio’s. Elke regio financiert zijn eigen gezondheidszorg.
‘Mijn’ District Health Board is Counties Manukau DHB en is helaas de laatste tijd in het nieuws. Het zit geplakt aan de onderkant van Auckland, waar troosteloze woonwijken en industrie competitie leveren en drugsbendes actief zijn, met meer naar het zuiden prachtige rurale gebieden, met grazende koeien en schaapjes -hoe kan het ook anders- die de glooiende bergen opleuken. Het lokale ziekenhuis -waar men dus verplicht naartoe moet, ook al is er een ziekenhuis dichterbij als je aan de rand van de DHB woont- heet Middlemore en wordt gekscherend Muddle More genoemd. Het ziekenhuis bedient een populatie van 600.000 mensen, ziet jaarlijks 350.000 polikliniek bezoekers en 91.000 opnames, met in totaal bijna 5.000 werknemers.
Een bekende belde me laatst ‘s avonds op; zijn vriendin had een trap van een paard gehad en nu plaste ze bloed, wat hij moest doen; ‘naar het ziekenhuis’ was mijn antwoord. Twee dagen later sprak ik hem.
‘Drie gebroken ribben, gescheurde lever, gescheurde nier en een kleine pneumothorax’.
‘En hoe lang moet ze blijven?’
‘Ze is dezelfde nacht vertrokken, ze wilde geen minuut daar blijven.’
Er wordt op grote schaal gestolen, de kamers zijn smerig en het personeel kan het niet bijbenen was zijn relaas. Phil Pennington is een journalist en schreef een dozijn artikelen die de ervaringen van mijn kennis ondersteunen, en het is zelfs nog erger. En de bron van alles lijkt -uiteraard zou ik willen zeggen- de overheid te zijn die zich overmatig wil bemoeien met de zorg.
Eenvoudig gezegd, wordt de DHB bestuurd door een driekoppige hydra met evenzoveel belangen. Toen ik recent een strand bezocht, lagen er overal keine grappige knalblauwe belletjes (zie foto), van een paar centimeter tot mandarijn groot – het Portugese Oorlogsschip – een merkwaardige samenwerking van vier poliepen, een zogenaamde staatkwal. Een uitstekend gekozen naam. En zeer giftig, zelfs dodelijk. Zelfs als ze dood zijn, nog een probleem, vraag maar aan mijn kinderen die ineens prikhanden hadden.
Het bestuur van de DHB wordt gevormd door Overheid (strategie en beleid), Zorgverleners (ziekenhuis en andere publieke voorzieningen) en Inkoop en Financiering. Phil Pennington heeft mijn ziekenhuis uitgekozen tot boegbeeld van het falende systeem van de DHB’s en niet ten onrechte; schimmel en bacteriele (Stachybotrys) rot op de kinderafdeling en de Superclinic (what’s in a name) is zo uitgebreid dat de muren bijna doorgevreten zijn. Dat is een proces van jaren en het bestuur wist dat ook al lang. Er zijn vier gebouwen van het ziekenhuis waar de constructie op instorten staat. Er is destijds (1999 – 2001) gekozen voor goedkoper, onbehandeld hout. Er zijn schikkingen getroffen met de bouwer, maar het ziekenhuisbestuur weigert inzage in de hoogte daarvan en de vergaderstukken hierover. Ondertussen worden patienten en staf dagelijks blootgesteld aan levensgevaarlijke bacterien en schimmels. Hoe heeft het zo ver kunnen komen?
Peter Glensor stond een tijd aan het roer van de overkoepelende organisatie voor DHB’s en zegt hierover dat het min of meer verboden was om commentaar te leveren op de overheid, die vanuit een centrale positie de instructies uitdeelde. De bestuurders van de individuele DHB’s werden uitverkoren en gekozen door de minister van Volksgezondheid (…appointed at the minister’s grace and favour…). Er was een cultuur ontstaan waarbij het immer efficienter was en altijd beter voor ‘the community’. Geld werd uitgegeven aan door de overheid bepaalde doelen. Het ministerie van Financien wees direct met de vinger; management en specialisten van de ziekenhuizen werden bestempeld als recalcitrant. ‘Lastig om je mond open te trekken als er in het bestuur van de DHB ambtenaren van de overheid zitting hebben, en geen kritiek dulden’, zegt Peter Glensor hierover. En klap op de vuurpijl, het ministerie hield vol dat de DHB’s over meer dan voldoende geld besschikten. Een lokale krant publiceerde vorig jaar dit schandaal, en meldde keurig dat de verantwoordelijke minister de verbinding verbrak tijdens een telefonisch interview hierover (Former Health Minister Jonathan Coleman).
Overheid doet waar overheid goed in is: ongevraagd bemoeien met zaken waar ze geen verstand van hebben tegen een onschappelijk tarief met desastreuze gevolgen zonder de verantwoordelijkheid hiervan te willen dragen. Puntje bij paaltje zetten ze hun joker in. De dokters hebben hier een analogie bij in pokertermen, ze spreken over The South Auckland Full House – Diabetes, Overgewicht, Hypertensie, Jicht en Hart- en Nierproblemen. Wel makkelijk voor deze eenvoudige huisarts bij de telefonische overdracht naar mijn collega op de eerste hulp in Middlemore.
‘I’ve got a 58 year old male with the Full House and chestpain since 4 this morning with a dubious electrocardiogram…’
‘Alright, send him in, what’s the name?’
Die overmatige en toxische overheidsbemoeienis in de gezondheidszorg, deed me sterk denken aan het dystopische boek van Ayn Rand – Atlas Shrugged. Het collectivistische overheidsbeleid maakt wetten en regels, waardoor gezond ondernemen onmogelijk wordt.
Ook de Nederlandse zorg dreigt ten prooi te vallen aan collectivistisch beleid, verstikkende wetten en graaiende zorgverzekeraars, terwijl de Nederlandse overheid zich op de borst blijft kloppen over hoe goed we het wel doen, in internationaal opzicht. Mijn visie is dat het veel beter kan, als we tenminste de patient weer de verantwoordelijkheid terug geven – de verantwoordelijkheid over zijn gezondheid, over zijn medisch dossier, over hoe hij zijn geld besteedt binnen de zorg en wie hij daarvoor contracteert. Daaruit zullen veel efficientere initiatieven ontstaan, dan in de door incompetente ambtenaren en argwanende zorgverzekeraar gedomineerde wereld.
Exemplarisch is de SSFH, met prozaïsch geformuleerde doelstellingen over hoe zij gaan zorgen voor meer doktersassistenten – door Herman Suichies terecht omschreven als een ‘zichzelf bestuivende instelling zonder draagvlak’. Met vijf miljoen in kas, opgehoest door de huisartsen, is er nu een schreeuwend tekort aan doktersassistenten. Het bestuur en wat ze al niet verder doet, kost slechts een klein half miljoen per jaar. Ach, een miljoentje hier een miljoentje daar en zo heb je het ineens over echt geld. De cynicus in mij zou nu zeggen dat er een dure commissie moet komen om de SSFH te ondersteunen. De realist in mij zou nu zeggen dat een dergelijk falend orgaan moet worden opgeheven, maar eenmaal in het leven geroepen, is een dergelijk samenwerkingsverband van poliepen zo giftig, en wettelijk vastgelegd nota bene, dat commentaar hierop onmogelijk is, conform de uitvoerders van de Nieuw Zeelandse DHB die niet kunnen klagen tegen hun politieke evenknie.
Huib Rutten
Doctor, Sociophilosopher
